(L àng tôi là bài thơ tôi làm từ năm 1980, lúc đang là sinh viên Khoa Văn, ĐH Tổng hợp Hà Nội. Vậy là đã 33 năm rồi, nhưng mỗi lần về làng, tôi vẫn thấy làng mình như vậy thôi, vẫn làm lũ, tốt bụng, nghiêng nghiêng bước thấp bước cao, vẫn bông lúa rài mọc lưa thưa bên mộ ông ngoại…Tôi giữ nguyên câu chữ bài thơ, không biên tập để bạn cảm nhận được tình yêu của tôi ngày ấy còn ngơ dại hiện lên sau từng con chữ mộc mạc như củ khoai hà lăn long lóc dưới chân bạn gái…)
Làng tôi
Làng tôi với mái nhà tranh
Mái rạ đồng quê lợp tạm
Quây quần nhà trăn nóc
Khói chiều vấn víu ngọn tre
Cánh phượng rơi, cơn gió thổi mùa hè
Tiếng ve gào như khát nước
Cánh diều bay tuổi thơ không ngủ được
Không gian xít võng à..ơi…
Làng có những cụ già tóc bạc
Sống ngang tàng như trong bão tre reo
Da nhuộm đất sống một thời trăn trở
Mà điệu cười như tiếng thở thời gian
Người của làng
Đói nghèo thương nhau
Bát nước chè tươi
Chụm đầu
Cười vang xóm
Chiếu chải giữa sân
Ngồi quây quần
Quyện vào nhau khói thuốc
Bọn trẻ sinh ra và lớn lên
Trò chơi nhiều không kể hết
Chăn trâu tập trận chọi gà
Trên bãi cỏ mùa đông
Đốt lửa giữa đồng trốn rét
Vài nắm cỏ hoang bếp ấm lửa trời
Ngày giáp hạt cha mẹ chạy khắp nơi
Cặm cụi đàn con tìm rau má
Qua ngày tám tháng ba
Bên bếp lửa lập loè ăn cốm nếp
Mấy anh em đuổi khói về xó bếp
“Khói về kia ăn cơm với cá
Khói về đây lấy đá đập đầu…”
Dù bữa cháo bữa cơm
Dù cọng rác cọng rơm
Lửa vẫn cười tanh tách
Bóng mẹ ta ngồi cái nghèo in vào vách
Thương mẹ thức hoài bếp chẳng ngủ đâu.
Ù ù suốt đêm thâu
Cối xay ngày mùa rộn rã
Giã gạo đêm trăng thình thịch
Bà lão nhai trầu chúng tôi nghe cổ tích
Tuổi nhỏ dù tinh nghịch
Vẫn lặng im nghe chuyện ngày xưa
Yêu làng say sưa
Lớn lên gửi lại làng trò chơi nhiều năm trước
Xa rồi.
Nhớ nhau qua tuổi nhỏ vô tư.
Trai làng đi tứ xứ
Bắt đầu từ khoảng trời
Chơi vơi trên lưng trâu
Trai gái hai làng yêu nhau
Sinh con đẻ cái
Ngày giỗ tổ con cháu về bên ngoại
Mẹ sống lại thời con gái đã qua
Làng cách nhau một bến nước không xa
Cây cầu tre không có
Câu hát bên bồi chở thương về bên lở
Gái trai nên vợ nên chồng…
Bây giờ cầu đã bắc qua sông
Bên bồi ngô xanh bên lở mùa lúa chín
Ngô nếp nướng gọi trẻ về tụ họp
Nếp bên em thơm cả một khúc sông
Dòng sông chảy giữa hai mùa câu hát
Em đội nón qua cầu gió chẳng thổi bay đâu
Tuổi hai mươi đánh giặc ở vùng sâu
Cơn sốt rét lần đầu sao nhớ dầu diếp cá
Tiếng con gái nghe như quen như lạ
Chưa kịp hỏi tên người bom nổ…, lửa na pan
Đêm hành quân lệnh dừng chân binh trạm
Tựa lưng nhau chung hương nhựa rừng tràm
Bỗng nói thủ thê làng tao bên sông Lam
Đất cọc còi nên mặn mòi câu Ví
Lặng lẽ ra đi mang làng vào trận đánh
Đêm giáp ranh, súng địch cầm canh, tiếng dế
Khao khát một tiếng gà trong ấp gáy le te…
Từ cái giếng đầu làng và những lùm tre
Trai gái ra đi sau mùa gặt hái
Người trở về làng, người xa vời bến bãi
Đến rằm tháng Giêng hay rằm tháng Bảy
Thắp nén hương trên mồ mả ông bà
Thơm chút lòng người đã khuất, đã xa
Lại hát về làng như hát với tháng ba
Làng là cánh võng ru tôi,cái nôi thơ bé
Đầu này võng mắc vào chân trời, đầu kia mắc vào vai áo mẹ
Cái võng đưa đưa bởi bà chưa chịu ngủ
Lời ru, ru mãi, à ơi…
Làng ơi con đã lớn rồi
Vẫn câu hát ấy suốt đời con đi…
1980
Nguyễn Hồng Thái
